Kitap İnceleme: Clive Scott, Sokak Fotoğrafçılığı
Bu kitapla ilgili yazmaya çalıştığım üçüncü metin bu, ilk iki denemem bilgisayar kaynaklı ucubik sebeplerle ardı ardına silindi, üçüncü kez yeniden başlıyorum yazmaya. Sancılarım ikinci kez yazmaya başladığımdan daha az çünkü bu silinmeleri, kitapta geçen bir bölümle ilişkilendirince kaçan tadımı biraz da olsa yerine getirecek bir bahane bulmuş oldum; yazıların silinmesi klasik yazma edimini terk edip, bilgisayar kullanıyor olmamın bir sonucu ki Scott da, kitabında ‘sokak fotoğrafçılığının çöküşünü’ geleneğin terkedilmesine bağlıyor (Sy. 191). Burada sözü geçen ‘gelenek kavramı’, daralmayı sağlayan kalıpları değil, daha çok bir keşfin (aşk) o ilk kıpırdanışlarının sebep olduğu katışıksız anlayışımızı temsil etmektedir. Çöküşse, günün birinde sahip olduğumuz tüm dijital dokümanın, belki de elektromanyetik siber bir saldırı ile kaybettiğimizde yaşanacak.
…
Kitap, Kyle Cassidy’nin oldukça önem verdiğim şu sözüyle başlıyor; “egzotik sokaklarda gezmek seni sokak fotoğrafçısı yapmaz, o seni turist yapar…” ‘Sokak fotoğrafçılığı’ deyince, işler teknikle-kuram arasında, kuram tarafına daha yakın duruyor, kitabın kuramsal ağırlığının da kaynağı bu olsa gerek. “Nasıl fotoğraf çekilir?” sorusu yerine “Neyi çekmeliyiz?” sorusunun cevabını vermek istiyor Scott. Kitaptan aktarmak istediğim ilk mefhum, Scott’un ‘Sokak Fotoğrafçılığı’ ile ‘Belgesel Fotoğrafçılık’ ayrımı hakkında. Scott’un kitaba serpiştirdiği cümlecikleri (Sy. 69, 72, 85, 139, 155), hazırladığım karşılaştırmalı bir tablo ile sunuyorum, buyrunuz..
Sokak Fotoğrafçılığı | Belgesel Fotoğrafçılık |
Büyük olay, hakiki yaşam günlük yaşantıdır | Doğru sınıflandırmayı, kurucu tipi, kurallı söz dizimini arar |
Tekrarlanan olasılığı ister | Bulgunun kanıta dönüşebildiği bir bütünlük içindedir |
Sokak fotoğrafçısı, anlamın başlangıcındadır | Belgesel fotoğrafçılıkta, anlam birikmiş, inkar edilemez bir yoğunluk kazanmıştır |
Yüzler daha az deşifre edilebilir, bakışlar hazırlıksızdır, çevresiyle bütündür | Yüzler kendini andan ayırabilir |
Şansla olan canlı ilişki | Öznenin sabitlenmesi |
Kontrol edilmemiş bireysel tepkileri ve tarafsızlığı etkiler | Ahlaki baskı için uğraşır |
Mutlağı göreceli olana çevirmeye çalışır | Göreceli olanı mutlağa çevirmeye çalışır |
Çeşitlilik ve çoğalmayı akla getirir | Daralan bir dünyayı akla getirir (72) |
Fotoğrafçı kendini bağımsız ilan eder, flanödür* | Fotoğrafçı kendini halkın hizmetçisi olarak takdim eder |
Tek bir an üzerinedir | Uzun vadeli bir konuyu temsil eder |
Anlatımsal potansiyelin herhangi bir zaman ya da yere bağlı olmadığı bir değer | Dizinselliği ile garantilenen gerçekliğe sahip ve izleyici ile bir anlaşma içerisinde |