klasisizm / romantizm
Klasisizm; aklı öngörür, ayrıca; soyluluk, akılcılık, uyum, açıklık, sınırlılık, evrensellik, idealizm, uyum, denge, orantı, ölçülülük, güzellik ve görkem kapsamında yoğun bir arzuya dayanan mizacın uzantısı olan mükemmelliği yansıtır. Hislerdeki ifadenin kusursuzluğu; aklın rehberliği altında, üslubun en yetkin en uyumlu ifadesiyle, mühendislik yetkinliğiyle bir yaşam çıktısına dönüştürülür. Temelleri, Rönesans aristokrasisinde aranmalıdır.
The Love Letter, Vermeer, 1669
Romantizm ise; hislerdeki kusursuzluğun ifadesinde klasisizm’de mutlak olan mükemmel uyumun yerine, duyguların düş gücü ile izlenimin aktarılması ile mümkün olabileceğini düşünülür. Özellikle, 18. ve 19. yy arasında klasisizm’in erdem saydığı mükemmel denge ve akılcılık gibi kavramları yadsıyarak, düşüncelerin aklın denetiminden bilinçaltına doğru kaymasını ve içgüdüsel bir dışa vurumla, bir duygusal kaçış imkanını ifade eder. Bu duygusal kaçış için; doğanın değişken hallerine başvurur; doğa izlenir ve ‘temsil’ bir canlı olarak onun içinden sıyrılarak gelir.
Denizdeki Balıkçılar, Turner, 1796