Edebiyat Notları-1


1, Dil
‘Görülenin’ fotoğraflanması ile ‘gönünenin’ seçilen bir biçimde kaydedilmesi arasında seçim yapabilen biri, farklı bakış açılarında gezebilme yeteneğine sahipse, ‘isterse’ tarafsız da olabilir.
Sözlü iletişimdeki farklılıklarda olduğu gibi (lehçeler); görsel dilin de: soyut dil, belgeci dil, kavramsal dil gibi birçok ifade varyasyonları, diğer bir deyişle ‘biçimleri’ vardır.  Yani, bir anlatıcı konuya ‘soyut’ anlayış biçimiyle, diğer bir anlatıcı de belgeci anlayış biçimiyle yönelmeyi tercih edebilir. Bu seçim -ancak-, kullanılacak ifade dilinin (biçiminin) öğrenilmesi ve öğrenilen bu bilginin sezgi ile birleştirilmesi ile mümkün olabilir.
(Anlatıcı, seçtiği görünümleri fotoğraflayan biri değil, onları seçtiği bir biçimde kaydeden kişidir)

2, ilmek
Eğer bir fotoğrafın ‘gücünden’ bahsedebilmek mümkünse, bu ‘kendi dışında’ başka bir herhangi bir şeye ihtiyaç duymadan (yazı, müzik vb gibi bir desteğe, çeviriye) bir durumu tek bir hamlede (karede) aktarabilmesinden gelir.
(Seri fotoğraflar yerine, tek fotoğraf?)
Bu güç, fotoğrafın iletisi ile sağladığı kavrayıcılığının sonucudur. İleti, ilmek kelimesi ile; ilmek de şu kelimelerle ilişki içerisindedir: başlamak, dokumak, değmek, temas, sürtünmek, düğüm. Dolayısı ile ileti, ‘ilmek’ ile başlar. Kaydeden, izleyicisine gezinme hareketini başlatacak o ilmeği atmalı, anlatmaya ihtiyaç duymadan gösterebilmelidir. Kavrayıcılığı belirleyense süreçtir, öyle ki; izleyici ya zaman zaman yeniden izlemek için geri dönüyordur ya da kaydedileni çoktan tüketip, orayı terk etmiştir.

3, Mühendislik Ögeler
-Konu (Genel yaklaşım; Mesela: Sokak Fotoğrafçılığında Genel Yaklaşımlar)
-Tema (Ayrıntılı yaklaşım; Mesela: ‘Sokak Fotoğrafçılığında Genel Yaklaşımlar’ başlığı altında, ‘Zhizn kak ona est’ yaklaşımı)
-İleti (İlmek atmak)
-Dil (İfade için kullanılan janr)
-Anlatıcı: Olay mı? Durum mu? (Maupassant & Çehov ayrımına vakıf olmak)
Farkındalığı paylaşmak (belge, günlük yaşamın kaydı vb.) ya da iç ses (soyut, kavramsal anlatı vb.)
-Bakışa Yerleşmek
Projektörün yerini değiştirmek (Nesnel Bakış, Öznel bakış ya da Diğerinin bakışı)

4, Kurgu Meselesi
Öznel bir gerçekten yola çıkılmış olunsa da, edebiyat doğası gereği kurgusaldır. Fotoğraf da, tıpkı edebiyatta olduğu gibi öznel gerçekliği kurgu aracılığı ile sunabilir. Tek fark (sorun), edebiyatın hamuru zaten kurguyken; fotoğrafla ifadeyi aktarmak, ‘doğrudan temsilden-kurguya’ kadar çeşitlilik gösterebiliyor olmasıdır. Nesnenin izi olan fotoğraf ile kurgusal fotoğrafın, anlatıcı tarafından aynı anda ele alınması, doğrudan fotoğrafın önerme kapasitesini olumsuz yönde etkileyeceğinden (telafisi güç), anlatıcıların bu ayrıtın farkında olması gerekir.

Not: Yazı, 08.11.2015-30.01.2016 tarihleri arasındaki ‘bir edebiyat atölyesinde’ -sunulan seminerleri, fotoğrafik dinleyerek- kaleme alındı.

Kategoriler:ana sayfa/home pageEtiketler:, , , ,